Oudere vrouw in de keuken Oudere vrouw in de keuken

Tips bij vochtophoping in de benen

30 maart 2020
6 december 2023
Hartfalen, bloeddruk en cholesterol
Voeding

Last van een zwelling in een of beide benen? Dat kan vochtopstapeling of oedeem zijn. De meest voorkomende oorzaak hiervan bij 50-plussers zijn spataders, maar ook een bloedklonter, hartfalen of een nierziekte kunnen aan de basis liggen. Bij vochtophoping raadpleeg je best je arts. Maar je kan ook zelf iets doen, door bijvoorbeeld een gezonde levensstijl en een gevarieerd voedingspatroon aan te nemen. Wij zetten het voor jou op een rijtje. 

Enkele tips bij spataders

  1. Vermijd langdurig stilzitten of rechtstaan en doe oefeningen om de spierpompfunctie van je kuiten te verbeteren.

  2. Ga regelmatig 15 keer na elkaar afwisselend op je tenen en hielen staan.

  3. Sta regelmatig op en stap wat rond tijdens lange vlieg- of treinreizen, en drink voldoende.

  4. Onderbreek lange autoritten en wandel een eindje.

  5. Vermager bij overgewicht.

  6. Stop met roken. Roken verhoogt het risico op bloedklonters, zeker als je ook nog een anticonceptiepil neemt.

  7. Zorg voor geschikt schoeisel dat nergens drukt of wrijving geeft.

  8. Draag geen kousen of sokken met een elastiek die de bloedstroom afsluiten.

  9. Hou je voeten schoon en verzorg je nagels goed.

  10. Leg je benen regelmatig hoger en neem rustpauzes.

  11. Schrijft je arts medicatie voor hartfalen of je schildklier voor? Neem ze dan correct in.

  12. Doe je drukverband of drukkousen ’s morgens aan als je opstaat en vervang ze regelmatig (zeker om de zes maanden).

Wat te doen bij hartproblemen?

Bij hartproblemen verzwakt de pompfunctie van je hart. Tekens van hartfalen zijn: kortademigheid en vermoeidheid bij inspanning, vochtophoping in de onderste ledematen, nachtelijke kortademigheid. Naast een doeltreffende medicatiebehandeling, is een gezonde levenswijze belangrijk. Maar hoe begin je daaraan?

Naast een doeltreffende medicatiebehandeling is een gezonde levenswijze belangrijk.

Gezonde voeding

Vermijd maaltijden met veel verzadigde vetten. Die kunnen slagaderverkalking in de hand werken en verhogen het cholesterolgehalte in je bloed. Onverzadigde vetzuren (plantaardige vetten) verlagen het cholesterolgehalte in je bloed. Alle oliën, vloeibare bak- en braadvetten, vloeibare margarines en dieetminarines bevatten overwegend onverzadigde vetten. Wil je een evenwichtige voeding? Raadpleeg dan de voedingsdriehoek (www.gezondleven.be), de richtlijnen voor 2019 van de Hogere Gezondheidsraad, of maak een afspraak bij een diëtiste.

Overgewicht

Door overgewicht wordt je hart overbelast. Het risico op verwikkelingen stijgt en fysieke inspanningen gaan moeilijker.

Vocht

Hartfalen ontregelt de vochthuishouding van je lichaam. Vochtopstapeling leidt tot kortademigheid en gezwollen voeten. Beperk daarom je zout- en vochtverbruik. Drink 1,5 liter per dag. Alles wat je drinkt (soep, fruit en yoghurt) moet je meetellen. Bij diarree, koorts en hitte of als je veel transpireert kan je de hoeveelheid vocht verhogen in overleg met je huisarts. Weet wel dat er bij meer dan een stuk fruit per stuk 100 ml extra vocht wordt gerekend.

Dagelijks wegen

Bij hartfalen is het belangrijk om je elke morgen te wegen om vochtophoping te detecteren. Een gewichtstoename van 2 kg in drie dagen is een alarmsignaal. Je neemt dan best contact op met je arts.

Zoutbeperking

Al bij de eerste tekenen van hartfalen is een zoutbeperking van belang. Het natrium in keukenzout houdt vocht vast en zorgt voor vochtophoping in je lichaam. Hoe ernstiger het hartfalen, hoe minder vocht en zout je mag nemen. Voeg bijvoorbeeld geen zout toe bij elke maaltijd, vermijd bewerkte producten met toegevoegd zout zoals kant-en-klaarproducten en vermijd natriumrijke voedingsmiddelen zoals gerookte vis en vleeswaren, schaal-en schelpdieren en specifieke kazen.

Alcohol

Alcohol kan de kracht waarmee je hart samentrekt verlagen. Beperk dus het gebruik van alcohol. Bij hartfalen veroorzaakt door alcohol stop je best volledig met alcohol drinken. Alcohol bevat ook lege calorieën (calorieën die enkel energie leveren maar verder geen essentiële voedingstof en aanbrengen) en moet meegeteld worden in het vocht.