Niet alle zoet is suiker
Zoet is 1 van de 5 smaken. Er zijn verschillende stoffen die een zoete smaak oproepen, waarvan suiker de meest voor de hand liggende is. Omdat suiker een bron van lege calorieën is en bovendien ongunstig voor de tanden, willen we enkele alternatieven toelichten. Ze hebben de smaak van suiker, maar niet de calorieën die ermee gepaard gaan. Gezonder zoet dus!
Zoet en toch geen suiker
Om tegemoet te komen aan de drang naar zoet en toch de hoeveelheid calorieën te beperken, is men op zoek gegaan naar alternatieve zoetstoffen. Deze zoetmiddelen verschillen in zoetkracht en in chemische eigenschappen.
Zoetstoffen hebben een zoetkracht die beduidend groter is dan suiker. Ze leveren per 100 g ongeveer evenveel energie als suiker, maar door hun sterke zoetkracht heb je er veel minder van nodig. Een tabletje Canderel®, levert 0,3 kcal, terwijl een klontje suiker al snel 20 kcal levert. Ze hebben geen invloed op de glycemie en hebben dus zeker een plaats in de voeding van diabetespatiënten. Er bestaat voor elk van deze zoetmiddelen een maximale dagelijkse hoeveelheid die niet overschreden mag worden, maar bij een normaal gebruik in de dagelijkse voeding is er geen enkel risico dat deze hoeveelheid wordt overschreden. Ze hebben geen invloed op het gebit.
Glycemie
Glycemie is het gehalte aan suiker in het bloed en wordt in België uitgedrukt in mg/dl.
Soorten zoetmiddelen
Er bestaan drie grote groepen zoetstoffen: klassieke, intensieve en extensieve zoetstoffen.
Klassieke zoetstoffen
Onder de klassieke suikers vallen o.a. dextrose, lactose, fructose, honing, tagatose en stevia.
Tagatose
- bv. Tagatesse®
- heeft een minimaal effect op de bloedsuiker
- niet schadelijk voor het gebit
- kan winderigheid en een opgeblazen gevoel veroorzaken
- vaak in combinatie met intensieve zoetstoffen, zoals sucralose
Stevioglycosiden (Stevia)
- bv. Pure Via™, Stepa®, Canderel Green®
- gewonnen uit de bladeren van de Steviaplant in Paraguay
- 200 à 300 maal zoeter dan suiker en geen energetische waarde
- geschikt voor bakken en koken
- stabiel bij hoge temperaturen
Intensieve zoetstoffen
Intensieve zoetstoffen hebben een intense zoete smaak en geen noemenswaardige energie-inhoud. Deze zoetstoffen zijn ontstaan via een chemische samenstelling of zijn een extractie uit natuurproducten.
Aspartaam
- bv. Canderel®, Sanoform®, Fit & Sweet®
- intense zoetkracht (160 à 200 maal zoeter dan suiker)
- verwerkt in light-melkproducten, frisdranken en suikervrije snoepjes
- heeft een natuurlijke zoete smaak
Saccharine & Cyclamaat
- beide zoetstoffen komenvaak in combinatie voor en zijn bestand tegen verhitting
- bv. Natrena®, Hermesetas®
- oudste kunstmatige zoetmiddel
- onaangename en bittere nasmaak
- gebruik is sterk afgenomen
- Saccharine: 300-500 maal zoeter dan suiker
- Cyclamaat: 20-40 maal zoeter dan suiker
Acesulfaam-K
- stabiel bij hoge temperaturen
- komt vaak voor in combinatie met aspartaam
Sucralose
- bv. Prodia®, Canderel Sugarly®
- 600 maal zoeter dan suiker
- wordt niet opgenomen door het lichaam en heeft dus geen energetische waarde
- bestand tegen hoge temperaturen
- ideaal om mee te bakken en te koken
Thaumatine
- 2000 maal zoeter dan suiker
Neohesperidine
- 400-600 maal zoeter dan suiker
Extensieve zoetstoffen
Extensieve zoetstoffen of bulkzoetstoffen hebben een zoete smaak die vergelijkbaar is met suiker maar hun energie-inhoud is lager dan suiker. Ze hebben weinig invloed op de bloedsuikerspiegel. De nadelen zijn dat ze een laxerende werking hebben (bij grote hoeveelheden) en dat personen met overgewicht er weinig of geen voordeel van hebben. Deze zoetstoffen komen in kleine hoeveelheden in voedingsmiddelen voor. Voorbeelden zijn sorbitol, maltitol, lactitol, ...