Chronische nierinsufficiëntie: wat mag je eten en wat niet?

Hoe chronische nierinsufficiëntie behandelen?

Als 60-70 % van je nier is uitgevallen, werkt je nier onvoldoende, afvalstoffen hopen zich in het bloed op en het bloed zuiveren, lukt niet meer. Als 90 tot 95% van je nier is uitgevallen, wordt het levensbedreigend en moet je starten met een niervervangende behandeling (dialyse of niertransplantatie). Er bestaat geen behandeling om chronische nierinsufficiëntie te genezen. Wel is er, in de periode tot de dialyse start, een behandeling die de achteruitgang van de nierfunctie afremt. Aanpassingen in het voedingspatroon zijn noodzakelijk. Welke voedingsaanpassingen noodzakelijk zijn, hangt af van verschillende factoren zoals de nog resterende nierfunctie, het type dialyse, je bloedwaarden …

• Bij lichte schade streef je best een gezond voedingspatroon na met een normale eiwitinname en matig zoutgebruik.
• Probeer dagelijks een halfuur te bewegen, dat is goed voor je bloeddruk en -circulatie.
• Rook niet.
• Wees voorzichtig met medicatie.
• Heb je diabetes? Streef dan naar goede bloedsuikerwaarden.

Afhankelijk van je bloedwaarden, is het bij grotere nierschade soms nodig de voeding verder aan te passen en het gebruik van eiwitrijke, kaliumrijke en/of fosforrijke producten te beperken.

Fosfor

Fosfor is een mineraal dat in veel (vooral eiwitrijke) voedingsmiddelen zit. Het hoopt zich op in het bloed als je nieren het niet of onvoldoende uitscheiden. Te veel fosfor in het bloed kan leiden tot botontkalking, aderverkalking, gewrichtspijn en jeuk.

Welke producten mijd je best?

• smeer- en smeltkazen
• orgaanvlees (lever, nieren, zwezerik …)
• wild (hert, ree, haas …)
• peulvruchten (witte en bruine bonen, sojabonen …)
• volkoren producten (volkoren brood en deegwaren, zilvervliesrijst …)
• muesli, havermout
• frisdranken: cola en cola light, tonic en tonic Light, bitter lemon en bitter lemon light 
• melkpoeder en eiwitrijke poeders
• zuivelproducten (melk, yoghurt, kaas, roomijs, …) bevatten veel fosfor. Aangezien zuivelproducten onmisbaar zijn in onze voeding eet je ze daarom best met mate.

Kalium

Kalium is een erg belangrijk mineraal en zit in veel voedingsmiddelen (vooral groenten en fruit). Het zorgt ervoor dat je hart goed werkt. Bij een verminderde nierfunctie kan je nier het teveel aan kalium niet verwijderen, dus stapelt het zich op. Een te hoog kaliumgehalte in het bloed kan ernstige hartritmestoornissen veroorzaken en zelfs leiden tot een hartstilstand.

Welke producten mijd je best?

• bananen, kiwi’s, abrikozen en gedroogd fruit
• fruit- en groentesappen
• peulvruchten (witte en bruine bonen, sojabonen …)
• volkoren producten (volkoren brood en deegwaren, zilvervliesrijst …)
• cacao, chocolade en chocopasta
• noten en nootbereidingen (pindakaas, marsepein, frangipane …)
• appel- en perensiroop
• chips
• tomatenpuree, tomatenketchup, sojasaus
• sterke koffie en oploskoffie
• smaakversterkers, dieetzout (zoals Losalt) en natriumarme dieetproducten zoals natriumarme vleeswaren en kaas
• andere kaliumrijke voedingsmiddelen zoals groenten, aardappelen en fruit (behalve de hierboven vermelde soorten) zijn onmisbaar in onze voeding en eet je best met mate.

Tips om kalium in je voeding te beperken

• Kies altijd witte geraffineerde graanproducten (zoals wit brood en witte rijst).
• Eet maximaal één stuk fruit per dag. Kies kaliumarm fruit zoals bosbessen, een appel, peer, ananas, watermeloen, mandarijn, citroen, clementine, mango, pruim, framboos, sinaasappel, perzik of nectarine.
• Eet maximaal 150 gram groenten per dag. Kaliumarme groenten zijn: witte, groene en rode kool, komkommer, wortel, ui, andijvie, doperwten, witloof, bloemkool, prei, prinsessenbonen, asperges, aubergine, paprika, courgette, broccoli, sojascheuten, rode biet, sla, bloemkool, radijs. Kook je groenten twee keer. Daarna kan je ze stoven.
• Kook je aardappelen twee maal en vervang ze zeker één à twee keer per week door rijst of andere deegwaren. Kook ze eerst tot ze halfzacht zijn en giet dan het kookwater af. Kook ze de tweede maal in vers koud water tot ze gaar zijn. Wil je frietjes maken? Schil de aardappelen, snij ze in frietjes en laat die een nacht in koud water staan. Bak ze de dag nadien zoals gewone frietjes.
• Drink maximaal 250 milliliter melk per dag. Gebruik geen melk-producten op basis van chocolade.

Zijn je kaliumwaarden erg hoog?

•    Eet dan regelmatig rijst of pasta.
•    Schrap fruit tijdelijk.
•    Vervang koffie door thee.
•    Laat je geschilde aardappelen een nacht in water weken en bereid ze dan pas.
•    Eet altijd zoutarm wit brood.