8 doeltreffende manieren om doorligwonden te vermijden
Een doorligwonde is een ernstige wonde die moeilijk geneest. Het is pijnlijk en veroorzaakt heel wat ongemakken. Iedereen die langdurig in bed, in een zetel of in een rolstoel moet blijven, kan doorligwonden krijgen. We zetten enkele praktische richtlijnen op een rijtje om doorligwonden te helpen vermijden.
Verander regelmatig van houding
Liggend
Bespreek met je verpleegkundige of huisarts hoe vaak je best van houding verandert. Naargelang je mogelijkheden, kan je afwisselend op de rug, linkerzijde, rechterzijde of buik liggen. Indien mogelijk, kom af en toe uit bed of uit de zetel en stap even rond. Kan je zelf onvoldoende bewegen? Zorg dat iemand je helpt om regelmatig van houding te veranderen. Lig je op je rug? Plaats een kussen onder je onderbenen, zodat je hielen de matras niet raken en het hele onderbeen ondersteund wordt.
Zittend
Je kan half rechtop zitten met je benen op een krukje of stoel. Zorg ook hier dat je hielen vrij zijn of ‘zweven’. Laat je beide voeten op de grond rusten als je volledig rechtop zit. Door armleuningen stabiliseer je je houding en zak je niet onderuit of schuif je niet vooruit.
Voorkom schuiven
Verander je van houding? Til dan je zitvlak op door met je handen op de matras of op de stoel te steunen. Heb je een ziekenhuisbed? Gebruik de zelfoprichter om van houding te veranderen. Vermijd onderuit glijden in bed of zetel.
Zorg voor een goede hygiëne
Gebruik weinig zeep. Was niet te ruw, zodat je je huid niet beschadigt. Spoel de huid goed af en droog door zacht te wrijven.
Let op bij incontinentie
Bij verlies van urine of stoelgang is het belangrijk om de huid zo schoon en droog mogelijk te houden. Gebruik goed incontinentiemateriaal en wissel het regelmatig. Het is aan te raden om de huid te beschermen en te hydrateren. Je huisarts of (thuis)verpleegkundige kan je hierover meer informatie geven.
Eet goed en gevarieerd
Probeer voldoende en gevarieerd te eten en te drinken. Zo krijgt je lichaam alle noodzakelijke energie- en voedingsstoffen en hou je de huid en de onderliggende weefsels in goede conditie.
Controleer je huid regelmatig op blijvende roodheid
Roodheid is een alarmteken. Controleer je huid regelmatig op blijvende roodheid, vooral ter hoogte van de stuit en de hielen. Als je pijn en roodheid opmerkt, bespreek dit dan meteen met je huisarts of (thuis)verpleegkundige.
Gebruik eventueel hulpmiddelen
Er bestaan verschillende matrassen en kussens die de druk van je lichaam op het bed of de zetel verminderen.
Opgelet!
Volgende zaken helpen niet tegen doorligwonden: schapenvachtjes, gelkussens, ringkussens, waterkussens, watermatrassen, eosine, hiel- en elleboogbeschermers, verbandmateriaal of massage.
Vraag altijd advies aan je arts of verpleegkundige welke maatregelen voor jou het meest aangewezen zijn om doorligwonden te voorkomen.
Hoe ontstaan doorligwonden?
In de huid zitten bloedvaten die de huid en de onderliggende weefsels van zuurstof en voedingsstoffen voorzien. Als je langere tijd in dezelfde houding ligt of zit, drukt je huid steeds op dezelfde plaatsen op je matras of stoel. Op deze plaatsen worden de bloedvaten in de huid dichtgedrukt. De huid en de weefsels krijgen daardoor onvoldoende zuurstof en voedingsstoffen. Er sterven cellen af waardoor doorligwonden kunnen ontstaan.
Doorligwonden kunnen ook ontstaan als je voortdurend onderuitzakt in je bed of stoel. Dit veroorzaakt schuifkrachten. De huid en de spieren worden ten opzichte van elkaar verwrongen of verschoven. De bloedvaten staan hierdoor onder druk waardoor de huid beschadigt.