Voeding, een onmisbare schakel bij wondzorg
Naast een goede wondbehandeling, draagt ook voeding bij in het herstelproces van een wonde. Een gezonde eet- en levensstijl geeft je energie en is goed voor jouw huid en organen. Wanneer je lichaam extra belast wordt door ziekte of een wonde, heeft het bijkomende energie en voedingsstoffen nodig waardoor jouw voedingsbehoefte verandert.
Herstel van wonden
Wondheling is een complex en nauw gereguleerd proces waarbij energie en voedingsstoffen zoals eiwitten, mineralen en vitaminen vereist zijn.
Energie
- Vergroot de porties van jouw hoofdmaaltijden.
- Schakel over op vetrijkere producten (volle melkproducten, margarine in plaats van minarine, voeg wat room toe aan de soep of een lepeltje saus extra).
- Vul de hoofdmaaltijden eventueel aan met drie tussendoortjes.
- Vraag aan je arts om jouw dieet voor bv. diabetes of cholesterol, te versoepelen.
- Samen met een diëtiste kan je bekijken hoe je jouw voeding kan verrijken.
Malnutritie - ondervoeding
Hoe kan je ondervoed raken?
- Je eet onvoldoende.
- Door pijn en medicatiegebruik kan je eetlust verminderen.
- Bij patiënten met wonden is de behoefte groter.
Bij tekorten verloopt de wondheling minder goed en trager. Je kan ook verzwakken, omdat je spiermassa afneemt.
- Weeg je één keer per week.
- Raadpleeg bij gewichtsverlies je huisarts of verpleegkundige. Aan de hand van een vragenlijst bepalen ze of je al dan niet ondervoed bent.
- Probeer zelf al je voeding aan te passen om verdere verzwakking en ondervoeding te vermijden.
Decubitus of doorligwonden
Decubitus of doorligwonden ontstaan wanneer de huid gedurende een bepaalde tijd wordt blootgesteld aan druk- en of schuifkrachten. Langdurig zitten of het onderuit schuiven in bed of stoel kunnen doorligwonden veroorzaken.
Eiwitten
Bij ziekte of wondheling is eiwit de belangrijkste voedingsstof voor het herstel van het lichaam. Het is nodig voor de opbouw en instandhouding van onze spieren en voor onze bloedvoorziening. Bij koorts, infectie of via oedeem en wondvocht kan er soms extra eiwitverlies optreden. De inname van eiwitten is dan extra belangrijk.
- Je vindt eiwitten in vlees, vis, eieren, melkproducten, kaas en peulvruchten zoals bonen en linzen.
- De hoeveelheid eiwitten die je nodig hebt is zeer persoonsafhankelijk. Probeer in elke hoofdmaaltijd een eiwitbron te voorzien.
- Experimenteer zelf niet met te grote hoeveelheden eiwitten en eiwitpoeders. Doe dit niet wanneer jouw nierfunctie verminderd is, want hierdoor kunnen jouw nieren nog verslechteren.
- Eet voldoende zodat je voldoende eiwitten overhoudt als bouwstof.
Vocht
Een droge huid verliest zijn elasticiteit, heeft een verminderde doorbloeding en wordt kwetsbaar en gevoelig. Hierdoor verkleint de kans op wondheling. Bij grote, open wonden is er ook verlies van wondvocht, soms tot 200 ml per dag (een groot glas water). Gebruik daarom per dag minstens 1,5 liter vocht.
Supplementen (bv. vitaminen en mineralen)
Bij wondgenezing is er een specifieke rol voor bepaalde aminozuren (bv. cysteïne), vitaminen (A, B, C en E) en mineralen (bv. ijzer, zink ). Toch is er te weinig bewijs dat supplementen nodig zijn. Oudere personen die weinig of niet gevarieerd eten lopen wel een hoger risico op een tekort aan deze stoffen en hebben hierdoor een minder goede wondheling.
- Eet dagelijks fruit, een tas groentesoep, een portie groenten en een stuk vlees of vis.
- Variatie is belangrijk.
- Start niet op eigen houtje met het gebruik van supplementen, want overdaad kan schaden.
- Bij twijfel, raadpleeg je arts. Aan de hand van een bloedstaal kan hij eventuele tekorten uitsluiten.
Belang van voeding bij doorligwonden
Een slechte voedingstoestand komt vaak voor bij patiënten die een verhoogd risico lopen op doorligwonden, maar veroorzaakt het niet.
Een beperkte activiteit, weinig spontane bewegingen of een verminderde reactie op pijnprikkels beïnvloeden wel het ontstaan van doorligwonden. De behoefte aan energie en eiwit is ook groter.
Bekijk daarom zeker de voeding en weeg je regelmatig.