Ben jij trouw aan je pillen? Het belang van therapietrouw
Het aantal mensen met een chronische aandoening stijgt. In België heeft 29% van de volwassenen minstens één chronische aandoening en dat aantal neemt toe met de leeftijd. Chronische ziekten vragen vaak erg specifieke medicatie die de patiënt heel secuur moet innemen. Fabienne Dobbels van KU Leuven geeft uitleg over het belang van therapietrouw en wat therapieontrouw is.
Fabienne Dobbels
- Psychologe
- werkt bij het Academisch Centrum voor Verpleeg- en Vroedkunde, KULeuven
Wat is therapieontrouw?
“Als medicatie niet wordt ingenomen zoals voorgeschreven, is er sprake van therapieontrouw. Ongeveer 5% van de mensen haalt zijn medicatie nooit in huis of laat het doosje onaangeroerd in de kast staan. Een veel grotere groep houdt de therapie niet vol en stopt dus op eigen initiatief met de behandeling. Ongeveer de helft van de patiënten met chronische aandoendingen zijn een jaar na hun eerste voorschrift met de medicatie gestopt. En dan heb je nog heel wat mensen die hun medicatie wel blijven nemen, maar die een verkeerde dosis innemen of geregeld een dosis overslaan. Sommige mensen worstelen bijvoorbeeld ook met medicatie die je op vaste tijdstippen moet innemen, zoals bloedverdunners of medicatie tegen diabetes.”
Medicatie moeten we breed zien. Het gaat om de pillen die mensen innemen, maar evengoed om puffers voor astmapatiënten, prikjes bij diabetes of oogdruppels bij een glaucoombehandeling. Als medicatie niet wordt ingenomen zoals voorgeschreven, is er sprake van therapieontrouw."
Waarom is therapietrouw belangrijk?
“Medicatie werkt niet als je ze niet correct inneemt en dus zal de behandeling niet aanslaan. Dat heeft gevolgen: je levenskwaliteit daalt, je loopt risico op complicaties en dus op hospitalisatie, je ziekte raakt onvoldoende onder controle en de kosten voor de gezondheidszorg lopen heel hoog op. Therapieontrouw houdt mensen ziek of maakt ze zelfs zieker.”
Komt therapieontrouw bij bepaalde leeftijdsgroepen meer voor?
“Adolescenten en jongvolwassenen zijn het meest vatbaar voor therapieontrouw. Ouderen doen het even goed of even slecht als andere volwassenen. Omdat veel oudere personen een zekere routine ontwikkelen, is het voor hen zelfs iets makkelijker is om hun medicatie goed in te nemen. Het is ook veel meer sociaal aanvaard: mensen gaan ervan uit dat oudere mensen complexe medicatieschema’s hebben. Daardoor geven we sneller tips, bieden we hulpmiddelen aan zoals pillendozen en alarmen of schakelen we mantelzorgers of het Wit-Gele Kruis in.”
Therapieontrouw
Als je je medicatie niet inneemt zoals voorgeschreven, ben je therapieontrouw. Je neemt ze niet, niet correct of je stopt op eigen initiatief. Therapietrouw is erg belangrijk voor een goed resultaat van de behandeling.
Wat zijn risicofactoren voor therapieontrouw?
“De redenen voor therapieontrouw kunnen heel uiteenlopend zijn, en vaak zijn er gelijktijdig verschillende risicofactoren aanwezig. Risicofactoren kunnen te maken hebben met socio-economische redenen, kenmerken van de ziekte en de behandeling of persoonsgebonden zijn. Als er weinig sociale omkadering is, zijn mensen kwetsbaarder voor therapieontrouw. Vergeetachtigheid en cognitief verval hebben eveneens een impact en depressies vormen een grote risicofactor.
Bijwerkingen zijn een vaak gehoorde klacht en ook een complexe behandeling met verschillende medicatie op verschillende tijdstippen is een groot aandachtspunt. Er zijn ook mensen die denken dat de medicatie schadelijk is of er niet in geloven, en die er daarom mee stoppen.
Daarnaast zijn er factoren die eerder te maken hebben met de hulpverlener en ons gezondheidszorgsysteem. Hoe zit het bijvoorbeeld met de terugbetaling van de medicatie? Zijn de zorgverstrekkers voldoende getraind om op een goede manier de therapietrouw op te volgen? Het is belangrijk dat zij navragen wat het dagelijks innemen van medicatie moeilijk maakt voor de patiënt, wie hem helpt bij de inname, hoe vaak het gebeurt dat hij een dosis vergeet. Vervolgens kunnen ze samen met de patiënt oplossingen zoeken.”
Therapieontrouw houdt mensen ziek of maakt ze zelfs zieker.